Hiç işitme engelli oyuncuların oynadığı bir basketbol maçı seyrettiniz mi? Ben hiç denk gelemedim, çünkü halen geleneksel ve sosyal medyada hakettiği değeri bulamayan bir mecra. Tıpkı tekerlekli sandalye basketbolu gibi. Peki işitme engelli sporcuların kalplerindeki tutkuyu ve zihinlerindeki kararlılığı görmek için daha yakından bakmaya çabalasak nasıl olurdu?
Önce, detaylarıyla işitme engelli basketbolunu tanıyalım.
İşitme Engelliler Uluslararası Basketbol Federasyonu (DIBF) işitme engelli basketbolu için ana yönetim kurulu ve dünya çapında tek yetkin otoritedir. FIBA tarafından tanınmıştır, basketbol oynamak isteyen işitme engelli bireyler için fırsat sağlamak amacıyla oluşturulan ve kâr amacı gütmeyen bir organizasyondur. FIBA genel statüsüne tabidir. İsviçre’nin kurallarıyla uyumlu bir biçimde, direk ve sadece kamu yararını gözetir. Bütün uluslararası yarışmalar ve şampiyonalar İşitme Engelliler İçin Uluslararası Spor Komitesi (ICSD) ve onun konfederasyonları ile koordineli bir biçimde yürütülür. ( DIBF Genel Statü, 2019 )
İşitme engelli basketbolunun geleneksel basketboldan farklı olduğu noktalar şunlardır:
- Spor karşılaşmaları boyunca işitme cihazı ya da koklear implant kullanmak kesinlikle yasaktır. ICSD tarafından haksız avantaj olarak görülmektedir. Eğer bir oyuncu kurala uymazsa, oyundan çıkarılır ve geri dönmesine izin verilmez.
- İletişim için işaret dili kullanılır. Takımların çoğu Amerika İşaret Dilini kullanır.
- Eğer mümkünse, işitme engelli basketbolu için hakemlerin FIBA lisansı olmalıdır. Yarışmalara katılan ülkeler masrafları kendine ait olmak üzere kendileriyle beraber iki hakem getirebilirler. Hakemlerden en az birinin işitme engelli olması tercih edilir.
- Oyun geleneksel basketbola göre daha yavaştır çünkü hakemler çağırmak için işaret dilini kullanır.
- İzleyiciler de sözlü dil kullanmak yerine alkışlamak ve yönlendirmek için işaret dilini kullanır.
Maç boyunca, oyuncular koçlarıyla ve takım arkadaşlarıyla göz teması kurar. Yüz ifadeleri, vücut dili ve el işaretleri saha üzerinde iletişimin yapı taşlarıdır. İşitme engelli oyuncular, vücut dilini gözlemlemeye ve okumaya daha yatkındırlar. Aslında bütün oyuncular için böyle bir iletişim yolu kullanmak, takımla uyumlu olmak ve maçı en iyi şekilde oynamak için önemlidir. Oyuncular, oyun boyunca görsel işaretlere açık olmalıdır.
Lance Allred, yüzde 70-80 civarlarında işitme kaybı bulunan NBA oyuncusu, basketbolu işitme engelli bireyler arasında popüler hale getirdi. Cleveland Cavaliers takımı için oynadı ve Amerika takımının Atina, Yunanistan’daki 2002 Dünya İşitme Engelliler Basketbol Şampiyonası’nda ikinci sırayı almasında büyük katkısı oldu.
Çağla Nur Uzundurukan, Türkiye’de Kadınlar Basketbol Süper Ligi’nde forma şansı elde eden ilk işitme engelli basketbolcu oldu. 2018’de Dünyanın En İyi Guardı seçildi. Tamika Catchings ise bir başka müthiş örnektir. WNBA’de Indiana Fever için oynadı ve Amerika Kadınlar Olimpiyat takımında yer aldı. 2011’de WNBA’de MVP seçildi ve 9 kez All-Star kadrosunda yer aldı.
Dünya harika hikayelerle dolu, bu nedenle eğer medya engelli oyuncu ve takımlara daha fazla yer verirse, bu oyuncular ve takımların daha fazla destek görmelerinin önü açılacaktır. İşitme engelli bireyler hayatlarındaki zorlukların üstesinden gelmek için bu hikayelerden ilham alacak ve özgüven kazanacaklardır. Kişi basketbolcu ya da kim olmak istiyorsa, o kişiyi olmak için çabalayacaktır.
Spor geleneksel algılardan çok daha fazlasıdır. Dünyaya kim olduğunuzu ve nelere gücünüzün yetebileceğini gösterebileceğiniz çok güçlü bir araçtır.
REFERANSLAR
- BRACKETT, K., 2017, This is how deaf basketball player to communicate on court, https://www.hearinglikeme.com/deaf-basketball-players-communicate-court/
- DIBF, 2019, General statues, http://www.dibf.org/about-us/organization/general-statutes-and-internal-regulations/
- Drive to the basket: Hearing loss can’t block the shot, https://www.earq.com/hearing-health/articles/basketball-players-with-hearing-loss
- FANATİK GAZETESİ, 2020, İşitme engelliler basketbol milli takımı sponsor sıkıntısı çekiyor, https://www.fanatik.com.tr/isitme-engelliler-basketbol-milli-takimi-sponsor-sikintisi-cekiyor-2145554
- PAGE, C., 2014, Deaf basketball vs. hearing basketball, https://prezi.com/xkgajeb4ctjj/deaf-basketball-vs-hearing-basketball/
- STEINBERG, D., 2017, The nation’s only deaf men’s college basketball team, on the verge of its march madness https://www.washingtonpost.com/news/dc-sports-bog/wp/2017/02/24/the-nations-only-deaf-mens-college-basketball-team-is-on-the-verge-of-its-first-march-madness/
- WOOD, R., 2014, Deaf basketball the sport https://www.topendsports.com/sport/list/basketball-deaf.htm
BASKETBALL WOLF 